SANGUMANG KUMAN JUHU ISIN KUJANG
Sinde katika Sangomang ewen ndue indange
jaton bara balut awi wayah
mandang je panjang.
Ye hamauh ih indang Sangomang
kau dengan Sangomang. Oi, Sangomang, awi ikau tolak talih mamam Maharaja kanih balaku isin kujang
mamam akan balut itah andau toh, awi are ampie
kabun kujang mamam.
“Yoh, indang,” kuan Sangomang
tombah.
Balalu harikas
Sangomang tolak akan Istana Maharaja, palus misek dengan
mamae maharaja awi je
puna paharin ije kalambutan indange. “Oi, amaku Maharaja tau aku balaku isin
kujang akan balut ikei kue indangku
andau toh, peteh indangku?” Tombah Maharaja : “ela je isi, batange mahin dia aku manenga akan keton, amon
handak kuman isin kujang, imbul kabuat!” Hakarang! Indang, lalehan kakihm nah mama, dengan anak akem” kuan
Sanguomang. “Puna ih amon handak
tatau”, kuan Maharaja tombah kea.
Dengan
kapehe atei Sangumang buli, balalu nyarita akan indange narai auh mamae
Maharaja. Sanguomang palus dinun
akal, balalu ie mansuman akan indange, tirok itong uka manduan isin kujang
mamae te.
“Oi,
indang, jewu itah tolak akan eka mama Maharaja, indang mumah lontong eka
sarangan kujang kareh,
aku mampalaya mama bagandang.
Amon auh tewah gandangku
“pak kapak...bung.....bung....bung...” rimae hindai te. Amon tewah gandang kue mama “pak golong.....golong..... jawut....jawut... Pak golong...golong.....
jawut...jawut. ” te wayah indang
marukat kujang mama. Kuan Sangomang
dengan indange. “yoh
anak kuan indang Sangomang.
Sangomang
harikas golong manalih human mamae Maharaja mimbit manewah gandang. Narai taloh ati puna kahanjak Maharaja
bagandang. Ewen ndue nampara manewah
gandang, marasuk auhe hiau, metoh te indang Sangomang
tolak akan likut Istana Maharaja mumah lontong sambil sahokan..
Dia pire-pire katika hining auh tewah gandang
Sangomang dengan mamae Maharaja : “pak...kapak.....bung...bung...bung ” “Oh, hindai
ampie kuan atei indang Sangomang. Dia pire-pire tinai
hining tewah gandang : “pak... golong....golong...jawut...jawut...” Ye, te,
kuan atei indang Sangomang, sambil golong marukat isin kujang, sampai kontep lontong.....
Limbah
te buli kan huma indang Sangomang maharagu kujang, batange akan barin bawoi,
isie akan juhu hewui pundang
saluang. Sangomang paramisi
buli kea bara eka mamae Maharaja.
Sana
sampai huma Sangomang ewen ndue indange kuman balut juhu isin kujang.” Puna
balut mangat resa-resap toto.
Limbah kuman Sangomang ewen ndue indange
birik lenge marasih awan eka kuman nah. Sangumang palus pehe kanaie, handak
mamani, tau haranan juhu basantan indahang tinai awi wayah pandang panjang, riwut papa hirahe. Hancap Sanguomang
hadari akan jamban palus mantuhus arepe akan
btang talian, tame jamban palus mamani.
Narai taloh ati, Sangomang
mani mambocor : pruuussssssss.....!!...pruuusss..!! lepah keroh batang danum awi tain Sangomang je mani mambocor nah. Alahan bara keroh tunek awan oloh manyedot
amas.
Hung penda danum kanih uras babusau
kawan laok. Takana
kea rajan tampahas,
dia tahan keme danum keruh hayak ewau tai dia kalaluen kuan kawan laok. Kawan laok balaku dengan Sangomang uka tende mamani, haranan lalau kakerouh
batang danum te. Sangomang dia olih mampatende
tesaue te, juju-juan tai kau prit-pret sinde. Balalu kawan laok pumpong hong
ije eka, manirok kilen ampie mampatende tesau Sangumang.
Kajariae
ewen dinun ije tirok, uka tau mampatende tesau Sangomang, dengan manenga akan Sangomang tisin cintamani, uka ie terai
mamani. Tisin te sakti tau malalus narai palaku oloh je mahapae. Uras kawan laok pakat bulat atei. Balalu ewen manalih
Sanguomang palus manenga tisin te.
Hemben
te kea tesau Sangomang candak. Sangomang luompat akan ngambu, buli akan huma, mamasut tisin panengan laok te nah.
Sangomang balaku, alem kareh, mendeng ije istana hai tandipah Istana Maharaja. “gup!! Palus mancugut istana je hai
tandipah Istana Maharaja, mama Sangomang.
Hong hanjewu
andau, metoh maharaja
misik bara tiroh,
ie tarewen sabanen,
salenga aton istana
hai tandipah istana hai.
“Hau, hau...istana eweh je aton tandipah istana
kutoh..? Kuan Maharaja”. Tombah kawan Mantir
Raja, “jete Istana ayun Sangomang, je salenga mancugut
hamalem endau.” Kuan ewen.
Palus Maharaja, harikas, handak manekap mandau, tatekap ladok; handak manekap
lunjo tatekap papas,
handak manekap dohong tatekap pipis bindang,
hakarang uras sala tekap haranan
kagugup Maharaja. Palus Maharaja marentah
kare parajurit ayue : “Ayo tehau akeku Sangomang manaharep aku hetoh !!”
Ye
ewen kawan prajurit tolak akan Istana Sangumang, mander parentah Maharaja.
Sangomang tolak kea akan Istana Maharaja. Sana sampai, Maharaja
manambang Sanguomang mamalus ie
tame. Maharaja dia sabar misek Sangomang narai buku sababe salenga aton istana
hai ayun Sangomang, labih
hai bara Istana Maharaja.
“Oi,
akenku Sangomang, kilen kesahe ikau tau tatau nyalenga, maka istana ayum toh
labih hai bara istanangku?” kuan pisek Maharaja.
“Ceh, mama ela mamparandah arep, magon hai istana ayun mama.” Kuan Sangomang. “Dia aken, hai istana ayum!” kuan Maharaja tinai.
“Ander akangku rahasia, aken?” “Ceh,
mama, kilau dia katawan, jetoh nah panatau je pelai taliau
apangku bihin.” Kuan panombah
Sangomang.
Maharaja
puna juju-juan sinde musuk muneh misek Sangomang. “Ander ih aken, narai karugie ikau mander akan mamam toh?” kuan Maharaja.
Hamauh tinai Sangomang
: “Terai mama mahin bukih, dia mama manenga akan kue indang
balaku isin kujang male.” “Takan, takan aken, laku, laku bei palepah
kabun kujangku kau, akan balut keton ndue indangm.” Auh Maharaja mangatau
Sangomang.
“Anu, ma, mahamen angatku manyarita akam.” Kuan
Sangomang. “Dia narai ih aken, jetoh rahasia kue ih, jaton oloh je mangatawan.” Kuan Maharaja.
Kajariae
insanan Sanguomang kea narai buku sababe ie salenga tatau : “Kutoh kesahe nah,
ma : “Male nah indangku marukat
kujang likut istana toh, metoh kue manewah gandang.” Hakarang, tarewen
Maharaja kilen je aku dia katawan?”
Kuan Maharaja.
Sabar ma, hindai lepah
kesahku, kuan Sangomang, haluli manuntung kesah
: “Sasadang kakaree,
palus indang buli manjuhu isin kujang dengan santan enyoh
batue, namean isut pundang saluang.
Puna juhu mangat resa-resap toto. Dia katawan
narai mawie, salenga
pehe kanai limbah
kuman, palus aku te, muhun akan jamban,
sakalinya mani manesau,
puna nampurus sinde,
nyamah keruh batang danum toh. Haranan kakeruh batang
danum tuntang ewau dia kalaluen, lepah busau
kawan laok. Ye ewen kawalan laok je ngapala awi rajan tampahas pakat
manenga aku tisin cintamani, uka aku
terai mamani. Tuntang tisin te tisin sakti, narai bewei je laku itah uras tau tulus manjadi.
Maka
bara te aku balaku panatau tuntang istana hai tandipah istana ayun mama toh.”
“Oh, kute auh kesah nah aken.
Kareh aku marukat
kujang aku manampa
juhu isin kujang
are-are, hayak are santan
mangat golong manesau.” Kuan Maharaja. “Ela ma!” kuan Sangomang. “Narai kare
ela!” Aku mamam ela sampai kalah
panatau bara ikau, aku handak kea balaku tisin cintamani bara rajan tampahas te.” Tuombah
Maharaja, palus ie malihi Sanguomang, manalih likut huma,
marukat kujang.
Dia mise jam, juhu kujang
basantan jari masak,
haranan tasang barangai
ih gawin maharaja,
puna mahimat gulung kuman tuntang goulung manesau.
Pea
horeh, dia pire katahie, pehe kanain Maharaja, puna sudu-sudu sinde angate,
Maharaja palus
mantehus arepe akan batang talihan
dia sampet tame akan jamban,
puna alahan bara tampurus danum sedot tai maharaja kau nampurak, pruuuuuussss pruuuuussssssssss!!!
Hemben te kea keruh batang danum, alahan bara kakeruh
tain Sangomang male, hayak ewau puna jaton tara tanding sinde.
Lepah busau nangau kawan laok je aton melai
batang danum. “Lalehan
kamias tain Maharaja
toh” kuan rajan tampahas, puna handak mampatei
itah kawan laok toh ampie gawie.
Toh ie
keme angat balehe kuan rajan tampahas. Parak kasangit atei rajan tampahas
mansukap paran Maharaja : “Barrrr!!!
Sambar rajan tampahas paran Maharaja. “Kayah!! kayah!!! Kuan Maharaja “matei aku, matei aku nyambar
tampahas parangku”. Maharaja lompat bara talian akan istana dia sampet kepan salaware, parak lua-luai sinde. Tara gitan Sangomang, basa Maharaja hadari
bara batang talian
parak haluai.
Sangomang
maja Maharaja, tuntang ie hamauh : “Te je kuangku nah ma…, ela ikau manumon taloh gawingku, handak patatau arep,
halawu kana sambar param awi rajan tampahas. Indu kahawe-hawen.” Kuan Sangomang. “Ela ikau nyarita akan oloh aken, taloh
je mawi aku toh”, kuan
Maharaja taharep Sangomang.
“Dia,
ma, dia balang aku manarung ikau akan oloh are, narai taloh gawim.” Kuan
Sangomang. “Ela aken, ela.” Kuan
Maharaja nyame-nyame. “Narungku ikau ma…, uju gantang bahataku akan ngawa,
uju gantang bahataku
akan ngaju. Dia balang aku manarung ikau ma. Pelek teken inuntungku, bakiwak beseiku inambingku, narungku
ikau.” Kuan Sangomang.
“Ela aken, ela, kareh
aku nenga akam bawi jahawen.”kuan Maharaja. “Dia aku ma, akan naraiku, akan sawangku lalau kakaree, akan jipengku ewen te betauku.
Narungku ikau ma.” Kuan Sangomang.
“Kareh aku nenga akam Putir Busu, ken, asal
ikau dia manarung aku.” Kuan Maharaja tinai.
Takinyut Sangomang mahining
aran Putir busu, palus ie hamauh : “Hau, toto nah ma?” kuan Sangomang. “Toto”. Hau “iyoh, toto” kuan Maharaja. “Te apang, palus aku ih eka batue,”
kuan panombah Putir
Busu bara karung,
sambil kumi-kumi, awi ie puna handak kea dengan Sangomang je bakena balinga.
Pandak kesah, balang
Sangomang manarung mamae Maharaja ie palus mangabali
arepe dengan Putir
Busu, ewen belom sanang
landang melai Istana Hai.
Peteh Penyang:
1. Sala kea gawin Sangumang ewen ndue indange je
manakau kujang maharaja. Keleh mimbul
kabuat bele itah manduan atawa balaku ayun oloh, tau oloh dia manenga.
2.
Ela lalau bukih dengan
kawan kula, panatau dia imbit matei.
3.
Keleh rajin baimbul kare sayur, lombok,
puring betung, tuntang
kare batang bua.
4. Amon kuman sasadang ih ela namparuau, tau
pehe kanai tuntang tau akan panyakit,
kuan dokter.
5.
Ela mangeroh batang
danom lepah lumat kareh kawan
laok.
6. Ela bahiri, tuntang
mipen ramon oloh. Jete malanggar hukum
kasapoloh.